Che Guevara


Die naam alleen al draagt een aureool, je moet hem blijkbaar met respect of enthousiasme of bewondering uitspreken. Weet je, aan gevestigde waarden wordt niet getornd. In een moslimomgeving begin je te buigen als je de naam van de profeet hoort, zoals vroeger bij katholieken het diepe respect al doorklonk in de stem van wie de naam van paus of bisschop uitsprak. Het duurt even vóór je naar de grond van de zaak gaat. Het komt lange tijd niet in je op om dat te doen. Het is zo gemakkelijk om mee te lopen, alles werd voor je beslist. Je hoeft het voorgekauwde eten maar te slikken.

Che Guevara is een geval van voorgekauwd eten. Er hangen niet meer zoveel affiches als vroeger, maar afwezig zijn ze niet. Iedereen kent dat jonge gezicht onder die muts met de vijfpuntige rode ster. De idealist. De revolutionair. De strijder. Het slachtoffer. Voor de meesten houdt de kennis daar op. Preciezere gegevens over de levenswijze van de man, over zijn streven en zijn bedoelingen zijn niet bekend. De gegevens die wel de ronde doen zijn veralgemening, verdraaiing, flagrante leugen, moedwillige verblinding. Vooraleer je dat doorhebt, moet je hebben rondgekeken, hebben overdacht wat Che Guevara heeft gedaan, hoe hij tegenover mensen stond, hoe hij voor- en tegenstanders behandelde, wat hem dreef, hoe hij zijn aanleg beheerde en waar die hem naar toe bracht. Wie bang is voor desillusies, hoeft niet verder mee te gaan, die kan beter bij zijn leugens blijven. Het is geen prettige ervaring om je idool te zien afbrokkelen, niet omdat jij dat zo bedoelt, wel omdat hij niets te bieden had dat boven primaire machtshonger en moordzucht uitkwam.

Laten we erover akkoord gaan dat de man kwaliteiten had. Maar dan moeten we akkoord gaan over het feit dat de jonge Hitler die eveneens had. Niet op het bezit van kwaliteiten komt het aan, wel op de manier waarop die kwaliteiten het leven hebben gediend. Of hebben vernietigd.

Wie het nodig acht het leven van Che Guevara tot in detail na te pluizen, kan dat doen op alle mogelijke websites. Met de beknopte gegevens die hier worden besproken staat het iedereen vrij om verder te zoeken, om proberen te weerleggen of te detailleren. Er komt een ogenblik waarop de figuur Guevara haar ware gelaat toont. Dan is de weerzin groter dan de behoefte om al het zo vaak overwogene nogmaals te overwegen. Bondigheid zal moeten volstaan.

De twijfels komen op als je vaststelt dat Che Guevara niet tot vrede en al helemaal niet tot besturen in staat was. Wanneer na de overwinning Cuba beheerd moet worden, krijgt Guevara na elkaar verschillende posten toegewezen. De eerste is die van commandant van het militaire gevangenisfort "La Cabana". Voor de niet bevooroordeelde lezer is deze periode uit het leven van Che doorslaggevend. Je kunt er niet buiten, je hebt niet met een mens te doen die eerlijkheid en rechtvaardigheid zoekt, maar met een moordenaar die het moorden niet laten kan. Reeds zijn optreden tijdens de bevrijdingstocht van Cuba vertoonde alle tekenen van onmenselijkheid, van wreedheid die niemand kan verantwoorden. Als je bedenkt dat Ernesto Guevara van opleiding arts is, dan krijgt dergelijke wreedheid een bepaald walgelijke bijsmaak.

In plaats van mee op te bouwen is Che Guevara voor die verantwoordelijkheid op de vlucht geslagen. Hij verdween. Wanneer hij weer opduikt, gebeurt dat om zijn moord- en machtsinstincten te volgen. Om kort te gaan: hem is overkomen wat hij had gezocht. Wie de moorden van Che Guevara goedpraat, moet consequent de moord op Guevara goedpraten. De cultus omtrent deze man is alleen ontstaan bij hen die schaamteloos hun profijt halen uit onverschillig welke omstandigheid of uit onverschillig wie. Zij hebben voorgekauwd wat een hele hippie-generatie lang gretig heeft geslikt. Een enorme contradictie: hippie stond voor flowerpower, make love not war, Che Guevara stond voor onmenselijke wreedheid en geweld.


Dr. Fa Claes